ИНИЦИЈАТИВА
за одземање на виното од грозје со алкохол до 18% волумен од листата на производи со забрана за малопродажба по 19:00 часот, содржана во член 24-а од Законот за изменување и дополнување на Законот за трговија („Службен весник на РМ“ бр. 88/08 од 16.7.2008 година)

Во Република Македонија годишно се произведуваат 100-120 милиони литри вино, од кои 80% од производството се наменети за извоз. Виното е на прво место во однос на извозот на алкохолни пијалаци, а веднаш по тутунот во однос на извозната вредност на земјоделските производи. Производството на грозје и вино е еден од најзначајните сектори во РМ со годишен прилив од приближно 60 милиони САД долари.

Иако тенденцијата е Македонија да се декларира како винска земја, реалноста го докажува спротивното, односно консумацијата на вино по жител изнесува 7-8 литри, наспроти Словенија која приближно има ист број на лозови насади, производство на вино и жители со Република Македонија, а консумацијата на вино по жител изнесува 50 литри.

Виното не треба да се класифицира со другите алкохолни пијалаци во иста група, најмногу поради процентот на алкохол кој е неколку пати помал од оној кој е содржан во другите жестоки пијалаци. Виното не ретко се смета за храна, тоа се препорачува и во секојдневно умерено консумирање, заради подобрување на крвната слика, циркулацијата, меморијата и намалување на ризикот од срцев удар, дијабет итн.

Како една од главните причини поради која се предлага оваа Иницијатива е секако и намалувањето на продажбата на виното заради забраната за продажба на алкохолни пијалаци по 19 односно 21:00 часот и отстранување на виното од полиците на бензинските пумпи.

Промоцијата на македонското вино подразбира маркетинг-стратегии, застапеност во медиумите на ниво на нашата држава и во странство, меѓутоа помошта во промоцијата од самата држава е секогаш од огромно значење. Кога повторно би се вратило виното на полиците на бензинските пумпи, се` поголема е веројатноста дека странските државјани кои барем транзитираат низ нашата држава, ќе купат некое од македонските вина и ќе станат потенцијални консументи на истите.

Многу е поголем процентот на државите во светот кои немаат ограничување во продажбата на виното во малопродажните објекти, односно во Европската унија околу 70% од земјите немаат воведено ваква забрана. Во земјите од Балканот само Словенија има воведено забрана.

Следејќи го примерот на најголемите вински држави во Европа, каде што забрана од ваков тип и не постои, сметаме дека тоа би влијаело доста поттикнувачки за самото производство на вино, продажбата би се зголемила, а со тоа и македонското вино би станало поконкурентно на странските пазари, а интересот за виното значително би се зголемил и во однос на домашните потрошувачи.

МИСЛЕЊА И СУГЕСТИИ ЗА ИЗМЕНУВАЊЕ НА ПОДЗАКОНСКИТЕ АКТИ СОГЛАСНО НОВИОТ ЗАКОН ЗА ВИНО

Сите членови кои се однесуваат на класификација на квалитет на виното, географското потекло и одредница, винарниците,(членки на комората) сметаат дека треба да поаѓаат од следново:

“Потеклото на грозјето да биде индикатор за назначувањето на географската одредница на виното. Винификацијата да биде дозволена на кое било место на територијата на Р. Македонија, без оглед на оддалеченоста на географската локација од каде потекнува грозјето. Квалитетот на грозјето ќе влијае на одредувањето на квалитетот на виното, во комбинација со опременоста на транспортните средства за зачувување на штотуку набраното грозје и техничко –технолошката опременост на местото на винификација”.

Аргумент кон ваквото барање на ВОМ се огледува во фактот дека територијата на Р. Македонија е помала од повеќе светски познати вински региони во чии рамки се добива врвно вино. ( таков е примерот со Burgundy во Франција, понатаму познатиот Bordeaux регион, кој е воедно и најголемиот вински регион во светот. Денеска овој регион има 116.160 ха винови насади).

Друг аргумент е прогресот во технологијата и техничко – технолошката подготвеност на винарниците и на транспортните средства кои дозволуваат пристигнување на грозјето на местото на винификација задржувајќи ги органолептичките карактеристики и основните параметри за квалитет како при самото берење.

Трет аргумент, кој има сериозна позитивна импликација врз развојот на лозарството е фактот што лозарите кои имаат високо квалитетни винови насади и високо квалитетен род НЕ СЕ ограничуваат своето грозје за добра цена да може да го продадат исклучиво на винарниците во рамките на виногорјето каде се наоѓаат нивните лозови насади, туку на било која винарница во Р. Македонија која ќе им понуди најдобра цена, со оглед на фактот дека истата таа винарница без ограничувања за класификација на квалитет на виното спрема оддалеченоста од местото од каде потекнува грозјето може да произведе ВКГП.

Во рамките на одредувањето на Цената на винското грозје и сите членови од Законот за вино како и од Законот за земјоделство и рурален развој кои ја третираат цената и условите на откупување на грозјето во своите ставови, винарниците (членки на комората) сметаат и длабоко се убедени дека истата треба да биде функција на неколку променливи, а не само на една променлива – шеќерните единици.

Винарниците (членки на комората) сметаат дека следниве фактори треба да се земат в предвид при одредувањето на цената за кг грозје од одредена сорта:

Аргумент за ова барање е тоа што генералното објавување и фиксирање на цените не е во согласност со пазарните односи и е контра продуктивно како за винарниците, така и за самите лозари. Лозарите се ускратени да добијат подобра цена доколку се партнери на винарницата, доколку го смалиле приносот по ха, доколку имаат подобри PH параметри, итн. Тргнувајќи од целта на ВОМ, градење на бренд – вино во шише, хомогенизацијата во третманот на приносот, кооперативните односи и параметрите за здраво грозје, нe туркаат во просечност и филозофија на производтсво на наливно вино со понизок квалитет, а не сегментираност во производството на квалитетот.

Во врска со листата на препорачани и одобрени вински сорти, винариите предлагаат ревизија на истата, поткрепена со историски анализи за приносите по ха на одредена сорта, но едновремено и земање в предвид на модерните техничко-технолошки достигнувања кои може сериозно да ги менуваат историски добиените анализи/параметри.

Предлагаме заедничка анализа/студија со институциите и лозарите во овој дел.

Аргумент кон ова барање е фактот што моменталната класификација на одобрени сорти по региони сериозно ги ограничува винарските визби и лозарите во Р. Македонија да прават енолошки обиди на блендови и да вршат аналитички поткрепени студии кои за жал не постојат да се превземат како веќе изготвени.

Бидејќи им се ограничува правото на декларирање на квалитетно вино (ВКП) доколку подигнат лозов насад во одреден регион за кој не е одобрена конкретната сорта која сметаат дека може да даде интересен аутпут и им се ускратуваат субвенциите за лозовиот насад, како на лозарите, така и на винарниците.

Во врска со членовите од Законот за Вино кои ги третираат Елаборатите и Државната Дегустациона Комисија за оценување на квалитетот на виното и за кои се пропишуваат одредени минимални услови, винариите предлагаат да се прецизираат и следните елементи:

Аргумент кон првото барање од точка 4 е фактот што сите винариите се согласни и инсистираат на што е можно подобра верификација на квалитетот на виното. Во таа насока, сметаме дека ќе биде најдобро веднаш да се заокружи процесот на верификација и да имаме и соодветно верификационо тело при валиден Закон за Вино.

Аргумент кон второто барање од точка 4, е фактот што во иднина може да имаме експерти, обучувани на високоите школи за винска дегустација во Лондон, во Париз , во Калифорнија и наш став е дека овие луѓе треба да имаат шанса да станат дел од Државната Дегустациона Комисија доколку приложат сертификати/дипломи од соодветната институција.

Аргумент кон третото барање од точка 4, е приближување на нашето тело за дегустација и верификација што е можно поблиску до постоечките и важечки методи на дегустација кои при оценувањето на едно вино секогаш приложуваат и соодветна листа со параметри за органолептика ( уста, нос, очи) но и хемиска анализа со бодување или рангирање на органолептиката со ознаките “ слабо – средно – високо”. Стоиме на располагање да доставиме предлог или пример од оценувањата на вината во светот.

Членот 30 од Закон за Вино, Членот 31 и Членот 32 од Законот за Земјоделие и Рурален Развој, сериозно навлегуваат во сферата на против Уставот на Р. Македонија ( член 55, страна 26, Устав на Р. М.) кој вели: “Се гарантира слободата на пазарот и претприемништвото......”.

Оттука, предлог на винарниците (членки на комората) е државата да дозволи сите договарања за откуп да се одвиваат во рамките на пазарните услови, притоа секогаш со потпишување на договор и со можност за создавање на партнерски односи.

Аргумент кон ова барање: Ги консултиравме сите Закони за Вино од регионот и забележавме дека апсолутно никој не навлегува во процесот на одредувањето на цената и условите на соработката. Дотолку повеќе, се алудира на оперативниот циклус во една винарница која се занимава со производтсво на бренд – вино во шише и истиот се проценува на 1,5 години од превземањето на суровината, грозјето ( Зaкон за вино на Словенија).

До 30 Април во тековната година сеуште не е преработено и продадено ни 30% од откупеното грозје, а треба да се исплати севкупно откупеното.

Во услови на немање поволна кредитна политика или пак специјализирани кредити за откуп на грозје, винарниците се туркаат кон процес на редуцуран откуп во сите наредни берби, или пак напуштање на примарната филозофија за градење на бренд од македонското вино – вино во шише и ориентација кон продажба на наливно вино заради побрзо затварање на оперативниот циклус од првичното вложување на средства во суровина до приходи од продажбата на готов производ.